Yörük Ali Efe’nin önderliğindeki Aydın Efeleri, bu bölgede Yunan işgaline karşı direniş göstermiş ve Çayyüzü mevkinde önemli bir direniş noktası oluşturmuştur. Burada yaşanan çatışmalarda şehit düşenler, Türk Kurtuluş Savaşı’nın ilk şehitleri arasında yer almaktadır. Çayyüzü Muhtarı Tuhan Kurt, Çayyüzü köyü sakini Ali Kurt, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Tarih Bölümü Bölüm Başkanı Prof. Dr. Tanju Demir ve Doç. Dr. Musa Gümüş, şehitlik hakkındaki bilgileri bizimle paylaştılar. 

Çayyüzü Şehitliği, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesi ve kahramanlık destanlarının bir parçasını oluşturan bu tarihi olayları hatırlamak ve anlamak adına önemli bir simge konumundadır. Türk Kurtuluş Savaşı’nın kahramanlık dolu geçmişine bir saygı duruşu olarak, bu tür şehitlikler milli hafızanın bir parçasını oluşturur ve vatansever duyguların canlı tutulmasına katkı sağlar.

Kurtuluş Savaşı’nın ilk şehitliği

Çayyüzü Muhtarı Turhan Kurt şehitliğin taşıdığı önemi şu sözlerle ifade etti: “Çayyüzü Şehitliği’nin önemi burada şehit düşen Milli Aydın Alayı askerleri, subayları ve efelerinin anısının yaşatılmasına yönelik duygusal bir vurgu taşımasıdır. Çayyüzü Şehitliği, Türk Kurtuluş Savaşı’nın ilk şehitliği olarak tarihi bir öneme sahiptir ve bu alanda şehit düşenler, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesi için verilen fedakarlıkların simgeleridir.”. Çayyüzü Şehitliği’nin ziyaret edilmesi ve buradaki kahraman şehitlerin anısının yaşatılması, milli hafızanın canlı tutulması açısından da önemlidir. Şehitleri anma etkinlikleri, vatansever duyguları pekiştirir ve toplumu geçmişin kahramanlık öykülerine bağlar.

Mesudiyeli Mestan Efe ve kızanları

Çayyüzü şehitliğinin tarihi önemi hakkında Tanju Demir, “Türk Kurtuluş Savaşı döneminde Mesudiye’nin Yiğit Kahramanı Mestan Efe ve kızlarının önderliğindeki Kuvayı Milliyecilerin gösterdiği büyük direniştir. Yunan işgaline karşı verilen mücadele sırasında, Yunanlılar’ın topçu ateşi sonucunda Kuvayı Milliyeciler tanınmaz hale gelmiş. Bu durumda, Alay Komutanı Zekai Bey ve subayları, çatışma sırasında şehit olanları onurlu bir şekilde defnetmek amacıyla bir şehitlik oluşturmayı kararlaştırmışlar. Çatışma sırasında parça parça olan şehitler, çuvallara konularak gömülmüş. Oluşturulan şehitlikte, her bir şehidin adını taşıyan ilk anıt dikilmiş. Bu, şehitlerin anısını yaşatmak, onlara saygı göstermek ve ulusal tarih içindeki bu önemli direnişi hatırlamak amacıyla yapılmış bir girişim olarak öne çıkıyor. Bu tür hikayeler, Türk milletinin kahramanlık ve fedakarlık öykülerini hatırlatarak ulusal kimliği güçlendirme ve milli hafızayı canlı tutma amacını taşır.’’ şeklinde konuştu.

Şehitlerin defnedilmesiyle ilgili olarak görüşlerini Doç. Dr. Musa Gümüş, “Çatışma sırasında parça parça olan şehitlerin çuvallara konularak gömülmesi, zor koşullar altında yapılan onurlu bir defni temsil eder. Şehitliğin ortasına dikilen her bir şehidin adını taşıyan anıt, bu kahramanların anısını yaşatmak ve gelecek nesillere aktarmak için yapılmış bir anıt olarak öne çıkıyor.’’ şeklinde ifade etti.

Şehitlerimizin hakkını ödeyemeyiz

Ali Kurt, “Şehitlerimizin fedakarlıklarını yâd edecek, onların anısını yaşatacağız. Ne yapsak bu güzel vatan için canlarını veren tüm şehitlerimizin hakkını asla ödeyemeyiz. Onları asla unutmayacağız ve minnettarlıkla anacağız.” dedi. Kurt, her ayın en az iki pazar gününde hayır yemekleri düzenlendiğini ve şehitliği her yıl 10 binlerce kişinin ziyaret ettiğini dile getirdi. Bu talepleri karşılamak adına çevre düzenlemesi yapıldığı, cami, yemekhane ve büyük bir tuvalet inşa edildiğini belirtti. Bu tesislerin yanı sıra çeşitli kurumların destekleri ile su ve elektrik gibi temel ihtiyaçları da karşılanıyor. 

Bu, şehitliğin bölge için bir önem arz ettiğini ve toplumun bu tür etkinliklerle bir araya gelerek şehitleri anma ve minnet duygularını paylaştığını gösteriyor.

Haberimizin konusu olan Çayyüzü Şehitliği’ni bizlere anlatan, anlatırken bize milli duygular hissettiren Çayyüzü köyü Muhtarı Turhan Kurt’a, Çayyüzü köyü sakini Ali Kurt’a Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Tarih bölümü Başkanı Prof. Dr. Tanju Demir’e ve Doç. Dr. Musa Gümüş’e teşekkürlerimi sunuyorum.